Ortopeda
Lekarz ortopeda zajmuje się diagnozowaniem i leczeniem chorób bądź urazów, które są związane z narządem ruchu. Ortopedia obejmuje nie tylko dolegliwości wynikające z nieprawidłowego funkcjonowania układu szkieletowego (bez kości czaszki), ale dotyczy też wszelkich zaburzeń w obrębie więzadeł, stawów, mięśni, ścięgien czy nerwów.
Lekarz ortopeda zajmuje się chorobami narządu ruchu. Ortopedia to bardzo szeroka dziedzina medycyny, obejmująca m.in. wady postawy, zmiany zwyrodnieniowe, wszelkiego rodzaju stany zapalne, zakażenia kości lub stawów, uszkodzenia nerwów obwodowych, choroby nowotworowe, występujące w obrębie narządu ruchu, schorzenia układu mięśniowego, choroby metaboliczne czy uwarunkowane genetycznie. Z ortopedią ściśle powiązana jest traumatologia (chirurgia urazowa), która zajmuje się diagnozowaniem i leczeniem, w tym również operacyjnym, wszelkiego rodzaju urazów: złamań, skręceń, zwichnięć kości, stawów, więzadeł, ścięgien.
Lekarz ortopeda – jakie choroby diagnozuje ortopeda?
- choroby kręgosłupa (m.in. zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa, dyskopatie, przepuklinę dyskową, stenozę kanału kręgowego)
- choroba Scheuermanna, czyli jałowa martwica kręgosłupa
- choroba Olliera, czyli chrzęstniakowatość
- wady postawy (m.in. skolioza, kifoza, lordoza, płaskostopie, stopa szpotawa, paluch koślawy)
- zmiany przeciążeniowe (m.in. zapalenie kaletki przedrzepkowej, łokieć tenisisty, zespół mięśnia nadgrzebieniowego, ostroga piętowa, zespół cieśni kanału nadgarstka)
- choroba Dupuytrena
- jałowe martwice kości (np. choroba Kienbocka)
- choroby biodra (m.in. jałowa martwica głowy kości udowej, choroba zwyrodnieniowa stawu biodrowego)
- nowotwory kości
- choroby zapalne kości i stawów
- urazy (złamania, zwichnięcia, skręcenia m.in. złamania i zwichnięcia kości skokowej, niestabilność rzepki, uszkodzenia łąkotek)
- wady wrodzone (np. kręcz szyi, wrodzona dysplazja stawu biodrowego)
Lekarz ortopeda – jakie badania wykonuje ortopeda?
Do lekarza ortopedy trafiają najczęściej pacjenci uskarżający się na ból, bo to właśnie on jest często pierwszym sygnałem, że w organizmie dzieje się coś niepokojącego. Najprostsze do zdiagnozowania są urazy (zwichnięcia, złamania, skręcenia), bo dają zazwyczaj jednoznaczne objawy. Inaczej jest w przypadku np. chorób zwyrodnieniowych kręgosłupa, których pierwsze symptomy są często nieswoiste m.in. ból w okolicy mostka, szumy uszne, migreny, drętwienie nóg.
Lekarz przeprowadza szczegółowy wywiad z pacjentem, zapyta o przebyte choroby. Warto zabrać ze sobą wyniki dotychczas przeprowadzonych badań, np. zdjęcia rentgenowskie odcinków kręgosłupa (szyjnego, piersiowego czy lędźwiowego), na podstawie których ortopeda może ocenić stan kręgosłupa. W razie jakichkolwiek wątpliwości zleca badania, najczęściej RTG, badanie ultrasonograficzne, tomografię komputerową, rezonans magnetyczny. Gdy jest to konieczne, może skierować pacjenta na jeszcze bardziej dokładne badania np. artrografię. To forma badania rezonansem magnetycznym, za pomocą której można zobaczyć szczegółowe struktury stawu. Artrografię zleca się np. przy schorzeniach związanych ze stawem barkowym lub stawem kolanowym. Innym dodatkowym badaniem jest densytometria – to pomiar gęstości mineralnej tkanki kostnej.
Ortopedia zajmuje się nie tylko diagnozowaniem chorób i urazów, ale też profilaktyką, szczególnie dzieci. Pierwsza wizyta u lekarza ortopedy powinna się odbyć kilka tygodni po porodzie. Badanie ma na celu wykluczenie dysplazji stawów biodrowych u noworodka. Jeśli lekarz będzie miał jakiekolwiek wątpliwości, zleci wykonanie badania ultrasonograficznego. W późniejszym okresie na konsultacje do ortopedy trafiają dzieci z problemami wad postawy, np. z podejrzeniem skoliozy, lordozy czy płaskostopiem. Może zlecić on noszenie specjalistycznego obuwia lub skierować dziecko na zajęcia rehabilitacyjne.